پل گاومیشان یکی از سازه های باستانی در ایران است که در مرز میان دو استان لرستان و ایلام قرار دارد. البته بیش از 90 درصد از بخش های سازه جزو استان لرستان میباشد. با این حال ساکنین شهرستان دره شهر آن را متعلق به خود میدانند و وب سایت رسمی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، پل گاومیشان را از بنا های شهرستان پلدختر معرفی نموده است. در کل این بنا به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری استان ایلام نیز شناخته میشود.
بنای پل گاومیشان در دوره فرمانروایی ساسانیان ساخته شد و با داشتن عرض دهانه بسیار پهن، یکی از عریض ترین طاق های ساخته شده در دوره ایران باستان به حساب میآید. یکی از دهانه های این پل زمانی که اعراب مسلمان به ایران حمله کردند و ارتش ایران قصد جلوگیری از نفوذ آن ها به کشور میشد، نابود گردید. زلزلهای که در سال 1600 مبلادی در این ناحیه رخ داد نیز سبب وارد آمدن آسیب هایی به پل گاومیشان شد. یک جاده باستانی که پیوند دهنده شوش به هگمتانه بود در این منطقه قرار داشت و این سازه نیز در امتداد آن بود. در ساخت پل گاومیشان از مصالحی همچون ملاط، آجر و سنگ استفاده شده است. در تعداد طاق هایی که در حال حاضر وجود دارند، 6 عدد است و طول پل 175 متر و عرض آن 8 متر و 20 سانتیمتر میباشد. اندازه عرض پا تاق ها یا حدفاصل چشمه نیز چیزی میان 2.5 تا 25 متر است. در دوره صفویه و قاجار اقداماتی جهت تعمیر این پل صورت گرفته بود که آثار آن همچنان در چشمه طاق ها دیده میشود. برخی از آن تعمیرات توسط حسین خان بزرگ در سال 1008 هجری قمری انجام شد. در دهه هشتاد پروژه مرمت این پل آغاز شد اما در سال 1384 اختلافی که بر سر مالکیت آن میان دو استان ایلام و لرستان وجود داشت، سبب توقف آن گردید. این در حالی بود که پل گاومیشان وضعیت نامناسبی داشت و باید به سرعت تعمیر میگردید. سرانجام در اواخر همان سال، 50 میلیون تومان اعتبار به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان ایلام داده شد و این پروژه تا سال 1387 به طول انجامید.
این سازه به عنوان یکی از جاذبه های استان ایلام، در روز 3 اسفند ماه سال 1377 با شماره ثبت 2222 به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد. البته در سال 1399 این بنا به عنوان آثار ملی هر دو استان ثبت و یک لوح ثبتی مشترک نیز تقدیم استان لرستان شد.
برای بازدید از پل گاومیشان به مرز بین لرستان و ایلام، 30 کیلومتری دره شهر، رودخانه سیمره مراجعه نمایید. پیشنهاد میشود فصل بهار برای رفتن به این منطقه انتخاب شود تا از بتوان از تماشای زیبایی های طبیعت اطراف پل نیز لذت برد.